Istorijat

Pravobranilaštvo je organ kojem je poverena zaštita prava određenih javnopravnih subjekata, a pre svega države. Pravobranilaštvo zastupa državu ili druge subjekte javne vlasti, opštine, gradove i pokrajine  kao stranku u postupku pred sudovima i organima uprave, a takođe deluje i kao pravni savetnik države ili drugih subjekata javne vlasti, odnosno njihovih organa.

Pravobranilaštvo ima dugu tradiciju, jer njegov razvoj otpočinje čim pravo u jednom društvu dostigne takav stepen razvoja u kome se pravi razlika između imovine države i imovine vladara, te kada se za staranje o zaštiti imovinskih interesa države angažuju posebni državni službenici.

Prvo istorijski nesporno odvajanje imovine države od imovine vladara odigralo se tokom transformacije rimske republike u carstvo, tokom I veka nove ere. Advocatus fisci rimskog prava predstavljaju preteču danas postojećih različitih oblika pravobranilaštva. Od tog vremena pa do danas, izuzev u srednjem veku, postoje državna pravobranilaštva kao posebni državni organi koji vrše pravobranilačku funkciju, odnosno deluju kao pravni zastupnici države u postupcima pred sudovima ili drugim organima u ostvarivanju njenih imovinskih prava i interesa i kao pravni savetnici drugim državnim organima i organizacijama.

Pravobranilaštvo, kao služba Popečiteljstva (ministarstva) finansija, postoji u Srbiji još od 19. veka. Ta funkcija je od 1839. godine bila poverena načelniku Odeljenja promišljenosti Popečiteljstva finansija, kao i okružnim kaznačejima (finansijski službenici pri okružnim načelstvima), a od 1842. godine pravobranilačku funkciju obavlja naročiti državni službenik – Praviteljstveni fiškal, koji od 1848. godine nosi naziv Praviteljstveni pravobranitelj.
Prvi put je Pravobranilaštvo, kao poseban državni organ, formirano u Kraljevini Jugoslaviji, Zakonom o državnom pravobranilaštvu od 15. jula 1934. godine, kao  samostalni državni organ kojem je povereno zastupanje države u sudskim i upravnim postupcima u imovinskopravnim stvarima, davanje pravnih saveta drugim državnim organima i preduzimanje mera za mirno rešavanje sporova vansudskim putem.

Nakon Drugog svetskog rata, u socijalističkoj Jugoslaviji, federalna država, sve republike i pokrajine, kao i jedinice lokalne samouprave, imale su svoja pravobranilaštva, kao organe kojima je bilo povereno zastupanje ovih „društveno-političkih zajednica“ u svim imovinskopravnim stvarima.

Danas u Republici Srbiji postoji Državno pravobranilaštvo, čija je nadležnost određena u ostvarivanju jednog segmenta izvršne državne funkcije, tzv. pravobranilačke funkcije, koja se sastoji u ostvarivanju i zaštiti imovinskih prava i interesa države kroz pravno zastupanje i savetovanje države, odnosno državnih organa i organizacija,  a koja je regulisana Zakonom o pravobranilaštvu. Pored Državnog pravobranilaštva, za poslove pravne zaštite imovinskih prava i interesa Autonomne pokrajine Vojvodine, njenih organa, organizacija i službi osnovano je Pravobranilaštvo Autonomne pokrajine Vojvodine.

Pokrajinskom skupštinskom odlukom o Pravobranilaštvu Autonomne pokrajine Vojvodine ( „Sl. list AP Vojvodine“, br. 37/14, 69/16 i 37/24), propisano je da Pravobranilaštvo Autonomne pokrajine Vojvodine obavlja poslove pravne zaštite imovinskih prava i interesa Autonomne pokrajine Vojvodine u skladu sa Ustavom Republike Srbije, zakonom i drugim opštim  pravnim aktima.

Pravobranilaštvo Autonomne pokrajine Vojvodine osnovano je 1952. godine kao Pokrajinsko javno pravobranilaštvo. Prvi pokrajinski javni pravobranilac bio je Marko Bačlija, koji je tu funkciju obavljao u periodu od 1952. godine do 1956. godine, a nakon njega, funkciju pravobranioca u Autonomnoj pokrajini Vojvodini, vršili su:

  • Matijašević Žarko (1956-1967 godine)
  • Čolakov Mile (1967-1974 godine)
  • Šovš Joakim (1974-1982 godine)
  • Vukašinović Dragoljub (1982-1987 godine)
  • Vuletić Julijana (1987-2005 godine)
  • Lazić Zorica (2005-2012 godine)
  • Tomašević Danijel (2012-2013 godine)
  • Pušić Gordana (2013-2017 godine)
  • Ivančić Vesna (2017- 2024 godine)
  • Lidija Jaramaz – Lisica ( 2024 – na funkciji)